Arnhems Blond - Grand Tour deel 12 - 24 en 26 juni

Arnhem is te groot en er is te veel te zien om op één dag te doen dus dat worden er minstens twee. Arnhem is ook de eerste stad waar ik een uitgebreide gepubliceerde kleurenroute van heb. Die route is heel lang en ook niet in één keer te lopen, het gaat tot ver buiten het centrum en zelfs tot het stadsdeel aan de andere kant van de Rijn. De Kleurenroute Arnhem, door de vermaarde kleurenspecialist Rob van Maanen is een hogeschool verhandeling over verschillende soorten wit. Dat ga ik hier niet allemaal navertellen maar het komt er op neer dat op vele manieren onderscheid gemaakt kan worden in witten en bijna witten. Het hangt sterk samen met bouwstijl, bouwmateriaal en toepassing. Je kan indelen in kalkwit, titaan-, lood- of zinkwit. Je kan kijken naar de ondergrond, of geschilderd is over baksteen of over pleisterwerk. Er is historisch wit, statiewit (statusverhogend wit), hygienisch wit, onderhoudswit, neo-klassiek wit, abstract wit van Stijl en Nieuwe Zakelijkheid, verheffend wit in de arbeiderswijken, enz.

 

Arnhem heeft dat allemaal en omdat het niet altijd gaat om puur wit maar ook om gebroken wit en heel lichte gelen of grijzen wordt hier gesproken over blond in plaats van wit: Arnhems Blond.

Ik heb vanaf het begin trouw de blondroute gevolgd maar in het stadsdeel Sint Marten kwam ik langs straten met andere interessante kleuruitingen. Een straat met typische Bruno Taut kleuren, jaren 20, ik moest even terugdenken aan Berlijn. Het hoeft niet altijd alleen maar wit te zijn. Of de mooie baksteenarchitectuur in rijtjes kleine arbeiderswoningen in de wijk Klarendal.

kleuren als afspiegeling van de diversiteit van de bevolking zegt men dan

Rob van Maanen noemt naast het Arnhems Blond ook blauw als kenmerkende kleur voor Arnhem. Ik zou daar voorzichtig mee zijn. In Nederland vind je overal blauw, niet in de laatste plaats omdat een architect die het even niet meer weet al snel naar blauw grijpt. Wij noemden dat dan "architectenblauw" en dat was niet bedoeld als compliment. Maar goed, Arnhem heeft wel zijn kenmerkende blauwe trollybussen, de blauwe golven van Peter Struycken (ik weet toch zeker dat ze vroeger zwart waren dus dat blauw is hier met opzet toegevoegd) en zelfs op het nieuwe station is blauw toegepast. Het is lastig om te bepalen welk blauw specifiek bij Arnhem hoort. Elk filiaal van Albert Heijn past ook zonder meer in dat kleurbeeld en dat kun je toch moeilijk Arnhems noemen.

Blauwe Golven van Peter Struycken

mooi voorbeeld van individueel blauw

Jan Mankes in Museum Arnhem

In het Museum Arnhem loopt een tentoonstelling over het werk van Jan Mankes. Ik denk dat het een belangrijke tentoonstelling is want tweederde van zijn oeuvre is er te zien. Bijzonder werk, hele kleine, pietepeuterige schilderijtjes, heel precies en licht allemaal, bijna transparant en zwevend. Als onderwerp heel vaak vogeltjes, dood en levend. Of andere kleine dieren zoals egels, marmotten en geiten. Daarnaast een aantal zelfportretten en portretten van zijn ouders. Hij blijft altijd dicht bij huis. Hij is maar 30 jaar oud geworden want hij kreeg eerst tbc en daarbij ook nog de Spaanse Griep.

steenuil op beker en twee geitjes in het bos

tijdlijn en zelfportret met steenuil

 

Het museum heeft in de eigen collectie een aantal werken van Carel Willink en andere Nederlandse realisten.

twee Willinks en een voorstudie van het slangenmens van Pyke Koch

Het centrum van Arnhem is zeer uitgebreid, het winkelaanbod echter niet anders dan in de rest van Nederland. Maar één fenomeen kan ik niet onvermeld laten. Ik denk, en ik overdrijf hier echt niet, dat ik meer dan honderd kapsalons ben gepasseerd. In het centrum en ook in de buitenwijken. Daarvan meer heren 'barbershops' dan damessalons. Dus hoe zit dat hier met de heren in Arnhem, gaan ze elke week naar de kapper?

Twee uitgebreide boekwinkels in het centrum waarvan een met een hele verdieping tweedehands. Mooi boek gekocht over kleurtoepassing in textiel van de hand van 100 textielkunstenaars. En een boek met kleuranalyses van kleur in kunst. Hierin een pagina met zestien donkere, bijna zwarte kleurvlakjes. Het zijn de kleuren van de pupillen van de ogen in de portretten van Vermeer. Hoe ver kan je gaan? En hoe hebben ze dat gemeten, als het is gedaan aan de hand van kleurreproducties dan heeft het hele onderzoek geen enkele waarde.

 

de stad vanaf de kerktoren

 

de stad vanuit een glazen balkon, toch wat ongemakkelijk

Tot slot in Arnhem iets heel toeristisch gedaan, De toren van de Eusebiuskerk beklommen (met een lift) en niet alleen van het uitzicht over de stad genoten maar ook in een van de glazen balkons gestaan die buiten aan de kerktoren hangen. Echt iets voor gillende schoolklasjes. Op de begane grond van de kerk een kleine opstelling van modeontwerpen van de opleiding aan de Arnhemse kunstacademie. Arnhem timmert nogal aan de weg als het gaat om mode, er is zelfs een modekwartier in de stad en een jaarlijks Fashion & Design festival. De kunstacademie van Arnhem gold altijd als de beste van Nederland, misschien nog steeds. Hoger aangeschreven dan de Rietveld academie in Amsterdam. Enkele van mijn klasgenoten destijds zijn ook vanuit Utrecht naar de academie in Arnhem gegaan.
Genoeg te doen in die kerk. Het orgel wordt gerestaureerd, uitleg over de geschiedenis van Gelre, het praalgraf van de Hertog van Gelre, catacomben met grafkamers, filmpjes, winkeltje met Arnhemse meisjes, enz.

 

creaties van de modeopleiding

restauratie orgelpijpen

praalgraf van Hertog Karel van Gelre

 

 

Jeroen Punt - oud collega - vertelt in een filmpje iets over harnassen

Ik zou toch ook iets moeten vertellen over het treinstation van Arnhem, met enige tegenzin. Het is natuurlijk een spectaculair gebouw van Ben van Berkel, maar als je weet dat het een kopie is van een vliegveldterminal in New York (de architect ontkent dat niet), als je bedenkt dat zijn Erasmusbrug in Rotterdam gepikt is van Calatrava (rechtszaak), als je weet dat alle projecten van Van Berkel miljoenen over budget gaan, als je weet dat het in mijn maquettetijd al moeilijk samenwerken was met zijn bureau UN studio en dat ze grof geld rekenden voor elke snipper informatie die ze moesten aanleveren, en als je ook nog weet dat ik eens vreselijk de weg kwijt geraakt ben in de onmogelijke parkeergarage onder het station, dan kan je begrijpen dat ik geen fan ben van Ben van Berkel.