Breda, niets is wat het lijkt te zijn - Grand Tour 22

Breda - vrijdag 25 juli

In Breda weer een Kroningsdeksel. De aanbeveling voor plaatsing was een prominente plaats in stad of dorp, voor een stadhuis of bijvoorbeeld in een straat die verwijst naar het koningshuis. In Breda hebben ze een originele plaats bedacht: voor een openbaar toilet in het park.

MURALS 

Breda is een stad van muurschilderingen.Een honderd-tal geschilderd onder de noemer Blind Walls Gallery. Die zijn voorzien van een bordje met titel van het werk en vervaardiger, en soms een stukje tekst als de schildering gebaseerd is op een gebeurtenis ter plaatse. Daarnaast nog talloze 'wild' geschilderde muren wat het totaal op meer dan 300 zou brengen? Ik heb er maar een paar gezien. Er zijn wandel- en fietsroutes uitgezet waar je dagen mee kan vullen. 

 

Een van de muurschilderingen in de stad is een afbeelding van de Heilige Catharina, die kom je ook overal tegen. Herkenbaar aan het gebroken rad als attribuut (zie Heilige Catharina in het Ikonenmuseum Kampen), De schildering is losjes gebaseerd op een schilderij van Caravaggio volgens het bijschrift. De muurschildering bevindt zich niet in de Catharinastraat wat je misschien zou verwachten, maar op het kloosterplein tegenover het voormalige Catharinaklooster. Ze heeft als extra attributen hier gereedschappen gekregen voor archeologische opgravingen. Dat is weer een heel nieuwe taak voor Catharina, die kenden we nog niet.

 

Heilige Catharina door Studio Anti-Held en door Caravaggio

Tegenover stond dus het Catharinaklooster en daarvan rest nog de kloosterkerk. Hierin zit nu een vestiging van Holland Casino. Dat hadden de nonnen ook nooit gedacht. De kopgevel van deze kerk heeft een nieuw ingemetseld gedeelte met daarin wat vreemd gevormde ramen, net niet rond tot plat ovaal. Ik moest denken aan een kunstwerk van Jan Dibbets die ook met ronde ramen in verschillende perspectieven heeft gespeeld. Maar nee, het is niet wat het lijkt, de uitleg is simpeler, het zijn een stel vallende fiches van het casino.

 

Het Stedelijk Museum heeft een expositie over muurschilderingen. Ze hebben een tiental kunstenaars schilderingen laten maken op tijdelijke wanden in het museum. Is het dan nog street-art als je het naar binnen haalt? Niet dus. 

 

Ook raar is een beeldmerk dat ze gebruiken bij de Blind Walls tentoonstelling, buiten op straat en in de tentoonstelling zelf. Het is een foto van een soort putdeksel, of eigenlijk meer een gegoten metalen markering in de straat, die de positie van een voormalige stadspoort aangeeft. Wat het met muurschilderingen te maken heeft weet ik niet ('poort naar een andere dimensie' is wel heel vaag) maar omdat het voor mij binnen de categorie putdeksels valt wilde ik er een foto van maken. Ik op zoek naar dat deksel, natuurlijk op de plek van die poort, voor het museum of de kruising ernaast, maar niet te vinden. Navraag in het museum veroorzaakte een discussie waar op het laatst vier mensen bij betrokken waren. Niemand wist het echt maar er kwam uit dat de gebruikte foto afkomstig was van het stadsarchief, en dat de kruising nog niet lang geleden helemaal opnieuw bestraat is. Er liggen nu klinkers in plaats van de kasseien die je op de foto kan zien. Conclusie is dat het ding is verdwenen, niet teruggeplaatst, weggegooid, meegenomen door iemand. De resten van de fundering van de poort zijn ook verdwenen. We (Ze) hebben de foto nog maar zo gaat Breda dus om met erfgoed. En het museum heeft niet nagedacht bij het gebruik van die foto, in ieder geval geen rekening gehouden met het feit dat een dwaas misschien op zoek zou kunnen gaan naar het origineel.

CHASSé

Jaren geleden, in 1994 om precies te zijn, heb ik meegewerkt aan een prijsvraagmaquette voor de herontwikkeling van het Chassé-terrein, de plek van de voormalige Chassé-kazerne. Onze inzending, van architect Ashok Bhalotra/Kuiper Compagnons heeft toen niet gewonnen, maar gekozen is voor een team met daarin onder andere Rem Koolhaas/OMA. We hadden een maquette met ingebouwde verlichting en ik herinner me nog dat we de grootste moeite hadden om hem lichtdicht, dus zonder lichtlekkages, te krijgen.

Ik heb een stukje van het gebied gelopen en herkende alleen het Chassé-theater van Hertzberger met zijn markante golvende dak. In het programma van eisen destijds was voorgeschreven een groen maaiveld zonder auto's, parkeren ondergronds, en verspreid in het groene maaiveld woontorens voor een bepaald aantal woningen. Daartussendoor slingerende voet en fietspaden. Dat is het dus ook geworden maar of dat nou een aantrekkelijke woonomgeving oplevert kun je je afvragen. Ik vond het nogal doods en niet op menselijke schaal. Ik begrijp dat er nu al weer plannen zijn voor een nieuwe herontwikkeling. Is het dus echt zo dat moderne architectuur maar 30 jaar meegaat, zoals ze van de Vinex-wijken beweren?

 

 Het gele woongebouw is Trespa-punaisebouw

 

 Ook dit is Breda: