Brielle en de tachtigjarige oorlog - Grand Tour 20

20 juli 2025 - De tachtigjarige oorlog

Ik dacht altijd Den Briel maar hier zeggen ze Brielle, dus dat doe ik dan ook maar in het vervolg. Brielle is een soort oase in een volstrekt oninteressante omgeving. De rit van Spijkenisse naar Brielle zou je het liefst met je ogen dicht doen want er is niets wat het aanzien waard is. Brielle zelf is een leuk oud vestingstadje waar alles draait om de Tachtigjarige Oorlog, Watergeuzen en Willem van Oranje. Geuzenvlaggen zie je overal, aankondigingen voor geuzenevenementen, ik ken iemand die ook elk jaar op 1 april in zo'n pak loopt om de bevrijding van Brielle na te spelen. De rest van het jaar is het gewoon een net persoon.

Midden op de markt, met aan één zijde de voormalige Hoofdwacht, nu restaurant, en aan de andere zijde het Stedelijk Museum, staat een bronzen beeld van Wilhelmina en een paar meter verder, hè hè eindelijk weer eens, een kroningsdeksel. Hoe toepasselijk deze plek.

 

Op de bovenverdieping van het Stedelijk Museum is de afdeling "Brielse Zeehelden"; die in feite maar bestaat uit één zeeheld, namelijk Maarten Harpertzn Tromp. Ik tel maar liefst een kleine dertig afbeeldingen van hem, hier in deze beperkte ruimte, geschilderd, als gravure, op porselein, op penningen, we kunnen er geen genoeg van krijgen. Op weg naar het museum kwam ik door een achterafstraatje waar in een gevel een steen was aangebracht met de vermelding dat daar het geboortehuis van Tromp was. Maar het was een moderne garage, ik dacht niet dat hij geboren was in een garage. Een gevatte mevrouw bij de receptie van het museum merkte op dat het kindje Jezus geboren was in een stal. Met andere woorden waarom niet? Wees toch niet altijd zo wantrouwend.

Het museum geeft een fantastisch goed, chronologisch opgebouwd overzicht van het verloop van de tachtigjarige oorlog. Al die dingen die je op school wel een keer geleerd had maar niet meer zo goed wist, vallen hier op zijn plaats. Ik weet nu weer alles over de tachtigjarige oorlog, voor een maand of zo, tot ik het weer vergeten ben. Ik dacht in de museumwinkel een mooi boekje te kopen met het hele verhaal er in, maar dat hebben ze dus niet. Alleen boekjes over specifieke deelonderwerpen. Ik kreeg al weer een déja-vu met het museum in Zutphen. Musea vergeten vaak de meest voor de hand liggende dingen in hun ijver om (te) gedetailleerde informatie te bieden. 

Beneden, in een aparte, afgesloten ruimte een tijdelijke expositie over Willem van Oranje en Charlotte de Bourbon. Ruim voorzien van bruiklenen van de Koninklijke Verzamelingen. De presentatie ziet er niet heel erg verzorgd uit, niet echt doorontworpen. De tekstbordjes zijn schots en scheef, ze hebben niet de moeite genomen ze van gelijke grootte te maken en op dezelfde hoogte te monteren. Het ziet er uit als haastwerk. Op de wanden een horizontale brede oranje baan met twee smalle blauwe banen, gelijk het lint van de Militaire Willemsorde, maar die kwam pas tweeënhalve eeuw later. Maar geen reden tot ongerustheid, de klimaatbeheersing staat op 'excellent' 

 

In het schilderijenhoekje weer een schilderij van Cornelis Springer. Gezicht op het Wellerondom en de Koopmanstraat. In Brielle natuurlijk. Ik heb het even opgezocht in de Springer-catalogus (waar niet eens alles in staat). Hij heeft minstens 18 schilderijen gemaakt in Brielle waarvan 3 met deze zelfde scene, maar dan net even anders. Het was echt een broodschilder.

Ik zag een richtingbordje met daarop '1 april monument'. Ik zag het eerst niet maar het bleek te gaan om een blootgelegde fundering waar nu een houten stellage bovenop gebouwd is. De fundering is van de voormalige Noordpoort en authentiek, het houten bouwwerk natuurlijk niet en dat is dan ook niet zonder slag of stoot tot stand gekomen, blijkens een pamflet van de aktiegroep 'red de Noordpoort' dat ik ergens achter een raam zag. De fundering is dus het monument, onthuld door Wilhelmina in 1922, het houtwerk is een kunstwerk en moet een idee geven van de voormalige Noordpoort waar de watergeuzen de stad binnenkwamen. Als uitkijktoren is het bouwwerk ongeschikt want veel te laag.